Oddawanie krwi

Tak. Sprzęt do poboru krwi jest jednorazowego użytku, a warunki poboru są w pełni sterylne, co gwarantuje bezpieczeństwo dla dawcy.

Jednorazowo oddaje się 450 ml krwi pełnej, czyli mniej niż 10% całkowitej objętości krwi dorosłego człowieka (ok. 5–6 litrów).

Tak. Organizm uzupełnia objętość oddanej krwi w ciągu kilku godzin, więc dawca nie odczuwa żadnych dolegliwości po donacji.

• Mężczyźni: nie częściej niż 6 razy w roku

• Kobiety: nie częściej niż 4 razy w roku
  Między kolejnymi donacjami musi upłynąć co najmniej 8 tygodni.

Tak. Każdy krwiodawca bezpłatnie otrzymuje wyniki badań laboratoryjnych, w tym:

• grupę krwi w układzie AB0 i Rh,

• pełną morfologię krwi,

• poziom ALAT (aminotransferaza alaninowa) – wskaźnik funkcji wątroby,

• obecność wirusów WZW B i C, HIV (AIDS) oraz zakażeń kiłą.

Po oddaniu krwi przysługują Ci:

• Zaświadczenie usprawiedliwiające nieobecność w pracy lub szkole (z prawem do wynagrodzenia),

• Regeneracyjny posiłek o wartości energetycznej 4500 kcal,

• Zwrot kosztów dojazdu do Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa,

• Zwolnienie z pracy lub zajęć lekcyjnych w dniu donacji.

Tak, krwiodawcy przysługują również:

• Prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz usług w aptekach,

• Bezpłatne zaopatrzenie w leki objęte wykazami leków podstawowych i uzupełniających (do wysokości limitu ceny).

Krwiodawcą może zostać osoba, która:

• ma od 18 do 65 lat,

• waży co najmniej 50 kg,

• nie miała wykonanego tatuażu, przekłucia uszu lub innych części ciała w ostatnich 6 miesiącach,

• nie miała wykonywanych badań endoskopowych (np. gastroskopia, kolonoskopia, artroskopia, laparoskopia) w ostatnich 6 miesiącach,

• nie była leczona krwią ani jej składnikami w ciągu ostatnich 6 miesięcy.

Tak. W określonych sytuacjach obowiązują dodatkowe okresy oczekiwania:

• 6 miesięcy po dużych zabiegach chirurgicznych,

• 6 miesięcy po porodzie lub zakończeniu ciąży,

• 2 tygodnie po grypie lub infekcji z gorączką powyżej 38°C,

• 2 tygodnie po zakończeniu antybiotykoterapii,

• 7 dni po małym zabiegu chirurgicznym (np. usunięcie zęba),

• 48 godzin po szczepieniu przeciwko grypie, żółtaczce lub po podaniu anatoksyny przeciwtężcowej,

• 3 dni po zakończeniu miesiączki.

Tak, ale dopiero po 6 miesiącach od porodu lub zakończenia ciąży.

Tak, ale należy odczekać 48 godzin po szczepieniu przeciwko grypie, żółtaczce lub po podaniu anatoksyny przeciwtężcowej.

Tak, ale należy odczekać 48 godzin po szczepieniu przeciwko grypie, żółtaczce lub po podaniu anatoksyny przeciwtężcowej.

Aby oddanie krwi przebiegło bezpiecznie i sprawnie, pamiętaj o kilku zasadach:

• Wypij ok. 2 litry płynów w ciągu doby poprzedzającej donację (woda mineralna, soki),

• Wysypiaj się – sen wpływa na dobre samopoczucie i stabilne ciśnienie,

• Zjedz lekki posiłek przed oddaniem krwi,

• Unikaj tłustych produktów pochodzenia zwierzęcego, takich jak: mleko, masło, śmietana, tłuste mięso, kiełbasa, pasztet, jajka, orzeszki ziemne oraz ciasta kremowe,

• Nie pal papierosów (ogranicz je maksymalnie),

• Nie zgłaszaj się, jeśli jesteś przeziębiony (np. masz katar) lub przyjmujesz leki,

• Nie spożywaj alkoholu przez co najmniej 24 godziny przed oddaniem krwi.

To Ty decydujesz, co chcesz oddać. Masz trzy możliwości:

• Krew pełna – oddajesz 450 ml krwi.

  • Mężczyźni: do 6 razy w roku

  • Kobiety: do 4 razy w roku

  • Minimum 8 tygodni przerwy między donacjami

• Osocze (plazma) – oddajesz tylko osocze.

  • Można oddawać co 2 tygodnie, maksymalnie 15 litrów rocznie

• Płytki krwi – bardziej specjalistyczny zabieg.

  • Można oddawać do 12 razy w roku

Tak, każda grupa krwi jest cenna.

• Największe zapotrzebowanie dotyczy najczęstszej grupy: A Rh+,

• Grupy rzadkie, jak AB Rh-, również są kluczowe – mimo mniejszego zapotrzebowania, muszą być zawsze dostępne w magazynach krwi w razie nagłej potrzeby.

Nie. Istnieją czasowe i trwałe przeciwwskazania do oddawania krwi, zależnie od stanu zdrowia, przebytej choroby, zabiegów czy stylu życia.

Poniżej przykładowe okresy dyskwalifikacji:

Zabiegi i procedury medyczne:

• 7 dni po usunięciu zęba, leczeniu kanałowym lub wizycie u higienistki,

• 6 miesięcy po dużych operacjach, zabiegach endoskopowych, gastroskopii, bronchoskopii, itp.,

• 6 miesięcy po wykonaniu tatuażu, kolczyków, akupunktury,

• 6 miesięcy po przetoczeniu krwi lub przeszczepie tkanek,

• 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi.
  
  

Choroby i infekcje:

• Do pełnego wyleczenia w przypadku chorób ostrych (np. infekcje dróg oddechowych, pokarmowych),

• 2 tygodnie po grypie, gorączce >38°C, zakażeniu grypopodobnym,

• 2 tygodnie po zakończeniu antybiotykoterapii,

• 6 miesięcy po powrocie z regionów o wysokim ryzyku AIDS lub malarii,

• 2 lata po leczeniu gruźlicy, brucelozy, gorączki Q lub gorączki reumatycznej (jeśli nie wystąpiła choroba serca).
  
  

Inne sytuacje:

• Do 3 dni po miesiączce,

• 6 miesięcy po porodzie lub 6 tygodni po poronieniu,

• 9 miesięcy po porodzie i w okresie karmienia,

• 4 tygodnie po szczepieniach żywymi szczepionkami (np. odra, różyczka, polio),

• 48 godzin po szczepieniach „martwych” (np. grypa, tężec, WZW A/B, kleszczowe zapalenie mózgu),

• Okres pozbawienia wolności i 6 miesięcy po zakończeniu kary,

• Kontakt domowy z chorym na WZW – dyskwalifikacja na 6 miesięcy.

Choroby przewlekłe i zakaźne:

• Choroby serca (np. stan po zawale, niewydolność krążenia, wady wrodzone niewyleczone),

• Przebyte udary mózgu, miażdżyca znacznego stopnia,

• Wirusowe zapalenie wątroby (WZW B i C) lub żółtaczka o nieznanym pochodzeniu,

• Nosicielstwo HIV lub przebycie AIDS,

• Nowotwory złośliwe, choroby krwi i układu krwiotwórczego,

• Choroby metaboliczne (np. cukrzyca), choroby tarczycy, nadnerczy,

• Choroby skóry (łuszczyca), choroby układowe (np. kolagenozy),

• Choroby psychiczne i uzależnienia (alkoholizm, narkomania, lekozależność),

• Przebycie malarii, babeszjozy, leiszmaniozy, trypanosomozy (Chagasa),

• Choroba Creutzfeldta-Jakoba (lub jej występowanie w rodzinie),

• Leczenie hormonem wzrostu (1958–1986), przeszczep rogówki lub opony twardej.

Czynniki społeczne i ryzykowne zachowania:

• Przynależność do grup podwyższonego ryzyka (np. pracownicy seksualni, osoby często zmieniające partnerów, osoby uzależnione),

• Osoby mające partnerów seksualnych z powyższych grup,

• Przebywanie w Wielkiej Brytanii, Francji lub Irlandii przez min. 6 miesięcy w latach 1980–1996 (ryzyko choroby szalonych krów).

Oddawanie krwi dla siebie, czyli autotransfuzja, to procedura wykonywana przed planowanym zabiegiem operacyjnym. Lekarz, który kwalifikuje pacjenta do operacji, może zalecić pobranie krwi z wyprzedzeniem, jeśli istnieje ryzyko, że podczas lub po zabiegu będzie potrzebna transfuzja. Krew pobrana wcześniej zostaje wówczas przetoczona temu samemu pacjentowi.
Z autotransfuzji mogą skorzystać osoby, które nie spełniają typowych kryteriów dla dawców krwi – np. osoby poniżej 18 lub powyżej 65 roku życia. Warunki udziału ustala lekarz prowadzący, a ostateczną kwalifikację potwierdza lekarz służby krwi, który nadzoruje cały proces. Liczba pobrań i terminy są ustalane indywidualnie, w zależności od stanu zdrowia pacjenta oraz terminu zabiegu.

Pacjent musi wyrazić pisemną zgodę na oddanie krwi dla siebie. Pobrana krew przechodzi badania wirusologiczne i serologiczne, takie jak testy na obecność wirusów, przeciwciał i innych markerów (np. A1AT). Choć procedura przypomina zwykłe oddanie krwi, to ma jeden zasadniczy warunek: ta krew nie może zostać przetoczona innej osobie – może być wykorzystana wyłącznie dla pacjenta, który ją oddał. Dzięki temu znacząco zmniejsza się ryzyko powikłań po transfuzji i zwiększa bezpieczeństwo operacji.