Krew – żywa tkanka życia
Krew płynąca w żyłach i tętnicach jest źródłem sił życiowych u każdego człowieka już 3 tygodnie od momentu poczęcia. Jest żywą tkanką złożoną z komórek – krwinek czerwonych, białych i płytkowych, które zawieszone są w części płynnej krwi zwanej osoczem. Krew jest całym światem samym w sobie. Jej składniki tworzą wysoko-rozwinięty system transportowy i obronny, od istnienia którego zależy nasze życie i zdrowie.
Krew jest najczęściej podawanym lekiem, który ratuje zdrowie i życie ludzkie. Stabilność polskiego systemu krwiodawstwa i odpowiednie rezerwy krwi, to bezpieczeństwo nas wszystkich. Krew może być potrzebna w każdej chwili każdemu z nas lub naszym bliskim.
Skład krwi
Krew w 55% składa się z osocza, czyli płynnej części krwi, w której zawieszone są komórki krwi (erytrocyty, leukocyty, trombocyty).
Składa się głównie z wody (ok. 90%), a także z białek, elektrolitów, hormonów i składników odżywczych. Osocze transportuje substancje odżywcze, produkty przemiany materii i hormony, wspiera utrzymanie równowagi wodno-elektrolitowej oraz uczestniczy w procesach odpornościowych i krzepnięciu.
Erytrocyty
To komórki krwi odpowiedzialne za transport tlenu z płuc do tkanek oraz dwutlenku węgla z tkanek do płuc. Erytrocyty zawierają hemoglobinę – białko, które wiąże tlen, umożliwiając jego skuteczne przenoszenie.
Leukocyty
To komórki układu odpornościowego, które chronią organizm przed infekcjami i obcymi substancjami. Działają na różne sposoby, m.in. poprzez rozpoznawanie i niszczenie patogenów, takie jak bakterie, wirusy i grzyby.
Trombocyty
To niewielkie komórki krwi biorące udział w procesie krzepnięcia. Ich główną rolą jest zapobieganie krwawieniom – po uszkodzeniu naczynia krwionośnego tworzą skrzep, który zamyka ranę i wspomaga jej gojenie.
WAŻNE !!!
Sprawdź jaka krew może Ci pomóc!
| KREW OD DAWCY (GRUPY KRWI) | ||||||||
| TWOJA GRUPA KRWI | 0 Rh- | 0 Rh+ | B Rh- | B Rh+ | A Rh- | A Rh+ | AB Rh- | AB Rh+ |
| AB Rh+ | + | + | + | + | + | + | + | + |
| AB Rh- | + | – | + | – | + | – | + | – |
| A Rh+ | + | + | – | – | + | + | – | – |
| A Rh- | + | – | – | – | + | – | – | – |
| B Rh+ | + | + | + | + | – | – | – | – |
| B Rh- | + | – | + | – | – | – | – | – |
| 0 Rh+ | + | + | – | – | – | – | – | – |
| 0 Rh- | + | – | – | – | – | – | – | – |
Funkcje krwi
Fundacja Krewniacy realizuje ogólnopolskie kampanie edukacyjne, społeczne i medialne promujące dawstwo krwi i szpiku.
Organizuje liczne akcje terenowe, wydarzenia i programy partnerskie, angażując społeczności lokalne oraz instytucje publiczne.
Funkcja transportowa
Krwinki czerwone zaopatrują tkanki w tlen, w składniki energetyczne, mineralne, witaminy, hormony; oczyszczają organizm ze zbędnych produktów przemiany materii (np. CO, mocznik i przenosi do płuc i innych narządów wydalających jak nerki, skóra; termoregulacja – przenosi ciepło z miejsc gdzie się go wytwarza najwięcej np. wątroba, mięśnie i przenosi do skóry, gdzie produkcja jest mniejsza niż utrata
Funkcja ochronna i obronna
Krwinki białe rozpoznają i niszczą szkodliwe wirusy i bakterie; płytki krwi wstrzymują krwawienie ran.
Funkcja homeostatyczna
Tworzenie stałego środowiska wewnętrznego – co jest warunkiem prawidłowego funkcjonowania organizmu.Krew jest potrzebna codziennie, w dużych ilościach, ponieważ jest bezcennym lekiem, którego mimo wielu prób i postępu w nauce nie udało się wytworzyć syntetycznie. Jest niezbędna nie tylko ofiarom wypadków, ale także cierpiącym na szereg poważnych chorób. Przetaczana podczas transfuzji lub podawana w postaci przetworzonych preparatów, pozwala ratować życie i zdrowie.
Grupy krwi
U każdej osoby na powierzchni krwinek czerwonych istnieją substancje grupowe, które decydują o przynależności do określonej grupy krwi. Istnieją 4 podstawowe grupy krwi:
- grupa 0 (brak substancji grupowej na krwinkach),
- grupa A (istnieje substancja grupowa A),
- grupa B (istnieje substancja grupowa B),
- grupa AB (istnieje substancja grupowa A i B na krwinkach).
Oprócz substancji grupowych na krwinkach czerwonych w surowicy krwi znajdują się naturalne przeciwciała skierowane przeciwko nieobecnej substancji grupowej:
- gr. 0 (przeciwciała anty-A i anty-B),
- gr. A (przeciwciała anty-B),
- gr. AB (nie posiada przeciwciał).
Najczęstszymi grupami w Polsce są: grupa A i 0. Znacznie mniej częstymi B i AB. Czynnik Rh na krwinkach czerwonych oprócz substancji grupowych AB0 u 85% ludzi występuje czynnik D, który określa przynależność do grupy Rh dodatniej. U pozostałych 15% czynnik ten nie występuje i zalicza się ich do grupy Rh ujemnej.
Procentowy udział grup krwi ludzkiej populacji
- A Rh+ 32%
- 0 Rh+ 31%
- B Rh+ 15%
- AB Rh+ 7%
- A Rh- 6%
- 0 Rh- 6%
- AB Rh 1%
- AB Rh+ 7%
Czy wiesz, że ...
Krew to niezwykły płyn, który nie tylko transportuje tlen i składniki odżywcze, ale także odgrywa kluczową rolę w obronie organizmu.
Choć wygląda niepozornie, zawiera miliony komórek i związków, które współpracują niczym precyzyjny system.
Poznaj fascynujące ciekawostki o krwi – niektóre z nich mogą Cię naprawdę zaskoczyć!
Dlaczego krew jest czerwona?
Uniwersalny dawca i biorca?
Grupa krwi a odporność
Różne grupy krwi mogą wpływać na podatność na niektóre choroby. Na przykład osoby z grupą krwi 0 rzadziej chorują na malarię, ponieważ niektóre gatunki pasożytów wywołujących tę chorobę słabiej wiążą się z ich krwinkami. Z kolei osoby z grupą krwi A mogą mieć nieco wyższe ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych.